Trước hết cần khẳng định một điều rõ ràng: Bàni là đạo bản địa của người Chăm, đó không phải là tôn giáo du nhập, mà là kết tinh của tâm linh, văn hóa và lịch sử dân tộc Chăm, hình thành và phát triển qua hàng trăm năm trên mảnh đất Panduranga này.
Đạo Bàni có hệ thống tu sĩ rõ ràng (Po Gru, Po Imâm, Po Katip, Po Mâdin, Po Acar) Có nghi lễ đặc trưng như: Ramâwan, Rija, Suk Yeng, Palao Sah… Có chữ viết, có kinh sách Awal, có chùa, có lễ, có đời sống đạo đức riêng biệt, tất cả đã ăn sâu vào huyết mạch văn hóa Chăm.
Bàni là đạo của cha ông chúng ta, chứ không phải một nhánh nào của Hồi giáo quốc tế. Thế nhưng, thời gian qua, nhiều người, có thể vì hiểu lầm hành chính, do áp đặt mô hình tôn giáo bên ngoài, hoặc vì lợi ích riêng, đã gọi đạo Bàni là “Hồi giáo Bani”.
Cách gọi ấy tưởng chừng vô hại, nhưng thật ra đã gây nên những hậu quả nghiêm trọng:
- Một tôn giáo bản địa bị làm mờ nguồn gốc.
- Một nền văn hóa bị hiểu sai bản chất.
- Một cộng đồng có nguy cơ bị đồng hóa và mất quyền tự quản tôn giáo truyền thống.
Nhiều người lo ngại, và lo ngại là có cơ sở: Nếu đạo Bàni bị gộp chung vào Hồi giáo quốc tế, giáo lý bản địa sẽ bị thay đổi, lễ nghi cổ truyền sẽ bị thay thế, và những giá trị nhân văn của đạo sẽ dần biến mất. Khi ấy, chúng ta không chỉ mất đạo, mà còn mất gốc, mất luôn linh hồn của dân tộc mình.
Chúng tôi không nói ra để gây chia rẽ, chúng tôi chỉ muốn được gọi đúng tên, sống đúng đạo, hành đúng lễ mà tổ tiên đã dạy.
Vì vậy, cộng đồng Bàni có quyền, và có trách nhiệm, yêu cầu Nhà nước cùng các cơ quan chức năng:
- Công nhận đạo Bàni là tôn giáo/tín ngưỡng bản địa của người Chăm.
- Không để các tổ chức khác mạo danh “Hồi giáo Bani” để truyền bá giáo lý xa lạ.
- Bảo tồn và hỗ trợ việc lưu giữ kinh sách, nghi lễ, kiến trúc, và văn hóa Bàni.
- Tăng cường đối thoại, lắng nghe và cùng cộng đồng tìm hướng bảo vệ bản sắc.
Khi tên gọi và bản chất của đạo được tôn trọng, đó không chỉ là bảo vệ tôn giáo, mà là bảo vệ văn hóa, bảo vệ hòa bình, và bảo vệ căn cốt của dân tộc Chăm. Người Bàni chúng tôi không cầu danh, không cầu thế. Chúng tôi chỉ mong được sống trọn trong niềm tin của cha ông, được truyền lại cho con cháu một ngọn đuốc sáng của tổ tiên, để mai sau, dù ở đâu, chỉ cần nhắc đến chữ “Bàni” là nhắc đến lòng nhân, sự hiền hòa, và đạo lý Chăm.
Giữ đạo là giữ gốc. Giữ gốc là giữ lấy linh hồn dân tộc.
Xin hãy gọi đúng tên đạo của chúng tôi. Đạo Bàni, và hãy cùng nhau giữ lấy linh hồn thiêng của Panduranga.
Leave a Reply