Po Cei Khar Mâh Bingu (ꨛꨯꨮ ꨌꨬ ꨇꩉ ꨟꩍ ꨝꨪꨋꨭꨩ ) hay còn được biết đến với danh xưng đầy đủ là Po Cei Sah Bin Bingu (ꨛꨯꨮ ꨌꨬ ꨧꩍ ꨝꨪꩆ ꨝꨪꨋꨭꨩ) là một nhân vật lịch sử và huyền thoại có vị trí đặc biệt trong tâm thức của người Chăm vùng Tánh Linh.
Theo các truyền thuyết và lời kể truyền miệng của người Chăm địa phương, Po Cei Khar Mâh Bingu là hậu duệ trực hệ của Po Harum Cek (ꨛꨯꨮ ꨨꨣꨭꩌ ꨌꨮꩀ), một vị thần và lãnh chúa Chăm từng cai quản vùng đất Tánh Linh xưa thuộc địa bàn Panduranga (ꨛꨮꨩꨕꨭꨣꩃꨈ).
Ông được gọi bằng nhiều tên khác nhau nhưng tên Po Cei Khar Mâh Bingu là biệt danh thân mật mà dân gian dành cho ông. Biệt danh này xuất phát từ thói quen của ông khi còn sinh thời thường mặc một tấm chăn quấn màu vàng hoặc được dệt bằng chỉ vàng, biểu tượng của sự quyền quý và uy nghiêm.
Từ dòng dõi danh giá ấy, Po Cei Khar Mâh Bingu lớn lên trong môi trường của những người tinh thông võ nghệ và am hiểu đạo lý. Ông không chỉ là một võ tướng tài ba mà còn là người có tầm nhìn xa, được vua Po Ramé tin cậy và trọng dụng trong triều.
Trong thời kỳ trị vì của Po Ramé, đất Panduranga thường xuyên chịu áp lực từ quân Đại Việt ở phía bắc. Po Cei Khar Mâh Bingu khi ấy là một vị tướng trấn thủ vùng biên, đã chỉ huy binh lính đánh tan quân Đại Việt khi họ tràn vào lãnh thổ Panduranga.
Tuy nhiên, chính từ chiến công này mà mối bất hòa giữa ông và vua Po Ramé (ꨛꨯꨮ ꨣꨠꨯꨮ) bắt đầu nảy sinh.
Câu chuyện dân gian kể rằng vua Po Ramé từng ra lệnh chặt cây Kraik tức cây Lim thần, một loại cây linh thiêng mà Po Cei Khar Mâh Bingu xem là vật thiêng của tổ tiên. Sự kiện ấy làm ông nổi giận, coi đó là hành động xúc phạm đến thần linh và truyền thống của dân tộc.
Sau cuộc xung đột tinh thần và quyền lực với vua Po Ramé, Po Cei Khar Mâh Bingu rời bỏ triều đình, trở về quê nhà vùng thung lũng Ka Pet (nay thuộc Mỹ Thạnh – Lâm Đồng) để sống những năm tháng cuối đời trong tĩnh lặng.
Người ta kể rằng ông thường một mình đi khắp nơi chỉ mang theo một chiếc roi và tấm khăn vàng, vừa như biểu tượng quyền lực vừa như vật thiền định của một người hiểu rõ vô thường.
Ông mất tại Ka Pet và nơi ấy trở thành Thánh tích thiêng liêng của người Chăm.
Sau khi ông qua đời, người dân địa phương đặc biệt là cộng đồng Cru (Chu Ru) đã xem ông như một vị thần hộ quốc, lập đền thờ ngay tại khu rừng nơi ông yên nghỉ, đồng thời chăm sóc và bảo vệ khu rừng thiêng quanh năm.
Từ đó vùng Ka Pet không chỉ là nơi gắn liền với những truyền thuyết về người anh hùng Chăm mà còn cho thấy tinh thần trung nghĩa, lòng tự tôn dân tộc và sự kết nối linh thiêng giữa con người với thiên nhiên.
Đến khoảng những năm 1990–1991, do sự thay đổi về dân cư và sinh hoạt tín ngưỡng, người dân Làng Chăm Tánh Linh đã cùng nhau xin thỉnh tượng và linh hồn của Ngài từ khu rừng thiêng về thờ tại một điểm núi cạnh làng. Việc này nhằm thuận tiện hơn cho việc hương khói tế lễ và tưởng niệm.
Dù đã rời rừng nhưng trong tâm thức người dân, Po Cei Khar Mâh Bingu vẫn là vị thần cư ngụ giữa núi rừng Ka Pet, là linh hồn bảo hộ cho cộng đồng, cho mùa màng và cho cả vùng đất linh thiêng này.
Leave a Reply